Thuộc vào hiện tượng đầu choáng mắt hoa hay thấy trong nhiều bệnh. Theo nội kinh: các chứng đầu mắt mờ choáng, mình mệt, chân tay giao động đều thuộc can. Theo kim quỹ: vùng dưới tâm có đờm ẩm thì ngực sườn đầy hoa mắt.
Chu đờn khê: cho rằng không đờm thì không sinh choáng váng.
Cảnh nhạc nói: không hư tổn thì không có huyền vững.
Nguyên nhân:
- Do can thận kém:
Can thuộc phong mộc chủ về động và thăng phát khi tình chí bị tổn thương can âm suy kém can dương lấn lên hoạc do thận thuỷ không hàm dưỡng can mộc thì mộc kém phần tươi tốt làm cho can dương thượng khang mà phát chứng chóng mặt xây xẩm là thượng thực hạ hư.
- Thận tinh bị suy kém cũng làm cho đầu óc loáng choáng, Linh khu nói: bể tuỷ hải không đầy đủ thì tai ù chân nhức buốt chóng váng mắt loá.
- Do tâm tỳ hư: tỳ là nguồn sinh hoá khí huyết nếu lo nghĩ quá thì tỳ suy huyết kém huyết không nuôi dưỡng tâm vinh vệ đều hư sinh choáng váng.
- Do đờm thấp ngáng trở ở tỳ vị vận hoá không bình thường đờm sinh ra thấp tụ lại làm khí thanh dương không đưa lên mà sinh ra choáng váng có khi vì đờm uất sinh ra nhiệt trở thành đờm hoả cho nên Đan Khê nói: đờm sinh hóa động.
Triêu chứng và cách chữa:
- Triệu chứng: Can dương thượng khang thì sinh choáng váng ù tai tim đập ngủ kém nhức đầu đỏ mặt nặng hơn thì tay chân tê dại chất lưỡi đỏ mạch huyền tế sác.
Nếu huyết hư tuỷ kém thì váng đầu, cơ thể suy nhược lưng gối đau mỏi hay quên tai nghe kém, lưỡi trắng nhợt , mạch huyền tế.
- Phép điều trị: bình cam tiềm dương dùng bài thiên ma câu đằng ẩm gia giảm:
- Thiên ma: 8g
- Câu đằng: 12g
- Thạch quyết minh: 16g
- Ngưu tất:8g
- Tang ký sinh: 16g
- Chi tử: 8g
- Đỗ trọng: 12g
- Phục thần: 12g
- Hoàng cầm: 12g
Tư âm dưỡng can thì dùng kỷ cúc địa hoàng hoàn tức bài Lục vị gia cúc hoa kỷ tử
Thục địa, sơn thù, đơn bì, hoài sơn, bạch linh, trạch tả, cúc hoa, kỷ tử
Thực tế lâm sàng: Đối với những bệnh nhân người già 70 – 75 tuổi, người gầy, thận âm kém, can dương thượng khang, cao huyết áp mặt đỏ hồng hào dùng thuốc tây hạ huyết áp xuống rùi lên sau uống không xuống được mấy, tình trạng bệnh tình nguy cấp người nhà xin uống thuốc đông y tôi cho uống bài Lục vị gia thiên ma, ngưu tất, cúc hoa, bạch thược, cây bướm sau một liệu trình điều trị bệnh nhân ổn định hẳn sau đó hàng năm đến xin uống thuốc dự phòng.
Lương y: PHAN ĐÌNH HỢI
Văn phòng tỉnh hội |
